-
benzodiazepiny - mechanizm działania
- nasilanie wiązania GABA z rec. GABAa, działającego hamująco na OUN
- działanie zależne od obecności GABA, stąd ich względne bezpieczeństwo
- szybki początek działania
-
benzodiazepiny - działanie farmakologiczne
- działanie ośrodkowe:sedacja
- działanie nasenne
- zmniejszanie lęku
- rozluźnienie mięśni
- niepamięć wsteczna
- aktywność p/drgawkowa
- działanie obwodowe:
- rozszerzenie naczyń wieńcowych (po podaniu i.v.)
- blokada złącza nerwowo-mięśniowego
-
antagonista benzodiazepin
- flumazenil, współzawodniczy o wiązanie z rec. GABAa, podaje się serię wstrzyknięć o małej objętości
- ma aktywność wewnętrzna
-
benzodiazepiny - tolerancja na lek
- efekt senność ustępuje po 3-4 tyg od rozpoczęciu stosowania
- efekt anksjolityczny nie zmniejsza się
- problem stanowi psychiczne uzależnienie(powiązanie dobrego samopoczucia z zażywanym lekiem)
-
benzodiazepiny - przykłady
- klonazepam
- diazepam
- lorazepam
- triazolam (najlepsza specyfika jeśli chodzi o leczenie bezsenności)
- flumazenil(odwrotny agonista)
-
benzodiazepiny - wpływ na EEG i stadia snu
- w stanie czuwania dochodzi do osłabienia czynności alfa i wzmożenia niskonapięciowej czynności szybkiej (na reakcje te rozwija się tolerancja)
- stadium snu:
- -skraca czas do wystąpienia snu-zmniejsza liczbę wybudzeń
- -skrócenia stadium 1(narastającej senności) i znacznego skrócenia stadium 3 i 4(snu wolnofalowego)
- -skrócenie i zwiększenie ilości cykli REM
- -ogólne wydłużenie snu poprzez wydłużenie stadium 2 (składowego fazy non-REM)
-
benzodiazepiny - odstawienie leku
nagłe odstaiwnie leku może spowodować efekt odbicia - zwiększenie ilości i intensywności snu REM, zwykle bez zaostrzenia bezsenności (ale też może być!)
-
benzodiazepiny - wpływ na oddychanie
w dawkach leczniczych nie wywołują upośledzenia oddychania, ale rozluźniają mięśniówkę(w tym mm. górnych dróg oddechowych) co może prowadzić do bezdechu nocnego lub pogłebiać ten stan
-
benzodiazepiny - wpływ na układ krążenia
- niewielki wpływw dawkach sedacyjnych
- obniżają ciśnienie i powodują wzrost HR
- w przypadku diazepamu: związane to jest ze zmniejszeniem obciązenia komory lewej i obj. wyrzutowej serca. powoduje on równiez zwiększony przepływ przez nacz. wieńcowe(prawdopodobnie zw. ze zwiększonym st. adenozyny)
- midazolam: w dużych dawkach zmniejsza przepływ mózgowy i przyswajanie tlenu
-
benzodiazepiny - czas działania
- 1) bardzo krótki: midazolam (i.v. premedykacja anestezjologiczna przy krótkich zabiegach)
- 2) krótki (do 6h): triazolam(nasenne)
- 3) średni czas działania (6-24h)- temazepam, estazolam
- 4) długodziałające (>24h)- flurazepam, diazepam, kwazepam, chlordiazepoksyd. zastosowanie:detoksyfikacja pacjentów uzależnionych od alkoholu, zapobieganie drgawkom, leczenie nadmiernej spastyczności mięśni, zbyt długie działanie by były stosowane jako l. nasenne
-
benzodiazepiny - wł. farmakokinetyczne
- metabolizowane orzez CYP3A4 i 2C19 (którego inh. są erytromycyna, klarytromycyna,rytonawir,itrakonazol,sok grejfrutowy)
- wszystkie b. wchłaniane są całkowicie (oprócz klorazepamu- wchłania się dopiero jego matabolit-nordazepam)
- aktywne są też metabolity niektorych b. i mają one bardzo długi czas półtrwania
-
benzodiazepiny - dz.n.
- zawroty głowy
- uczucie zmęczenia
- wydłużenie czasu reakcji
- zaburzenie czynności intelektualnej
- splątanie
- niepamięć wsteczna
- niezborność ruchowa
- osłabienie
- bóle głowy
- nudności i wymioty
- biegunka
- mogą wywołać objawy paradoksalne: koszmary senne, gadatliwość, lęk, drażliwość, tachykardię
- łagodne uzależnienie (przy odstawieniu pojawiają sie lekko nasilone objawy, które poprzednio spowodowały stosowanie leku)
- nie wolno prowadzić samochodu po b.
-
benzodiazepiny - przykłady stosowane w zab. lękowych
- alprazolam (xanax)
- klorazepat
- diazepam
- oksazepam
-
benzodiazepiny stosowane w bezsenności
- estazolam
- flurazepam
- kwazepam
- triazolam
-
benzodiazepiny stosowane w napadach drgawkowych
- klonazepam (też w leczeniu ostrej manii)
- klorazepat
- diazepam
-
nowi agoniści rec. benzodiazepinowego
- zopiklon
- zolpidem(bezsenność)
- zaleplon(bezsenność)
- czas trwania 8h, brak efektu z odbicia, mało dz.n.
- indiplon
-
barbiturany - mech. działania
- powodują preferencyjnie zahamowanie reakcji polisynaptycznych.
- 1)hamują postsynaptycznie przekaźnictwo poprzez indukowanie przez GABA prądu chlorkowego(aktywacja rec. GABAa) wydłużając okresy otwarcia kanału (benzodiazepiny zwiększają częstotliwość otwierania się tychże) związane z podj alfa i beta (benzodiazepiny z podj. alfa i gamma?)
- 2)zmniejszają depolaryzację wywołaną przez glutaminian (działają hamująco na podtypy AMPA rec.) mała selektywność + niski indeks terapeutyczny = liczne dz.n. zw. z ogólną sedacją OUN
-
barbiturany - wpływ na ból
w małych dawkach nasilają reakcję na ból = nie należy ich podawać w celach wywołania sedacji lub snu przy nawet umiarkowanym nasileniu bólu
-
barbiturany - wpływ na sen
- wydłużanie całkowitego czasu snu
- zmniejszanie latencji snu
- skrócenie REM oraz snu wolnofalowego
- po kilku dniach stasowania obserwuje się wzrost tolerancji na lek (i na inne środki działające depresyjnie na OUN w tym etanol)
- odstawienie leku powoduje efekt z odbicia
-
barbiturany - wpływ na obwodowy układ nerwowy
zmniejszają przekaźnictwo w zwojach autonomicznych hamują pobudzenie rec. nikotynowych
-
barbiturany - wpływ na ukł. oddechowy
- hamują czynnośc oddechową i jego automatyzm
- dawki powyżej terapeutycznych powodują zmniejszenie czynności neurogennej i hamują napęd hipoksyjny
-
barbiturany - wpływ na ukł. krwionośny
- niewielke, prawie nieistotne obniżenie ciśnienia krwi i spowolnienia akcji serca
- u osób z zastoinową niewydolności serca lub wstrząsem hipowolemicznym, w wyniku hamowania odruchów sercowo-naczyniowych, dochodzi do nadmiernego spadku ciśnienia
- zmniejszenie przepływu mózgowego i nerkowego po sedacji przy użyciu tiopentalu
-
barbiturany - przykłady
- amobarbital (bezsenność,doraźnie w drgawkach, premedykacja anestezjologiczna)
- butabarbital (bezsenność, premedykacja anestezjologiczna)
- mefobarbital
- pentobarbital (bezsenność,doraźnie w drgawkach, premedykacja anestezjologiczna)
- fenobarbital (powolny początek, długie działanie -> zapobiegnie napadom padaczkowym, premedykacja anestezjologiczna, uspokojenie w ciągu dnia)
- tiopental (infukcja lub utrzymanie znieczulenia, premedykacja anestezjologiczna, opanowanie ataków drgawkowych)
-
anksjolityki bez działania nasennego
- propranolol (lęk sceniczny)
- buspiron (oddziałowuje na co może: serotoninergiczny z katalepsją, aktywnym składnikiem jest kwas g-hydroksymasłowy)
-
zopiklon - mechanizm działania
wybiórczy, wiąże się tylko z podjednostką alfa1 rec. GABAa
-
barbiturany a benzodiazepiny - różnica w działaniu
barbiturany wiążąc się z rec. GABA wywołują przepływ jonów Cl- nawet przy braku obecniści GABA
-
barbiturany - dz.n.
- uogólnione zahamowanie funkcji OUN
- depresja ośrodka oddechowego
- nie wolno stosować z alkoholem!
- wywołują uzależnienie (objawy odstawienne- wzmożona drażliwość,bezsenność)
- indukowanie cytochromów p450(zwiększony metabolizm innych środków)
-
benzodiazepiny - metabolizm
ulegają dwufazowemu metabolizmowi w wątrobie(po pierwszym powstają aktywne metabolity)metabolity wydzielane są z żółcia i mogą być wchłaniane zwrotnie w jelitach (sprzyja temu tłusty posiłek)
-
antyhistaminiki - mech. działania
- antagoniści rec. H1 -> zmniejszenie uwalniania acetyloholiny w ukł. siatkowatym -> obniżenie świadomości i wywołanie sennościa
- przechodzą przez barierę krew-mózg
- nie wywołują tolerancji i uzależnienia
- słabsze od barbituranów i benzodiazepin
-
antyhistaminiki - przykłady
- difenhydramina
- hydroksyzyna
-
antyhistaminiki - zastosowanie
lek uspakający, zmniejszają lęk i napięcie przed planowaną operacją
-
leki działające na pozasynaptyczne rec. GABAa - przykłady agonistów
- gaboksadol
- izoguawacyna
- etomidat(środek znieczulający ogólnie)
-
leki działające na pozasynaptyczne rec. GABAa - mechanizm działania
- wydłuża fazę snu głębokiego bez wpływu na REM
- nie wiadomo czy jest toksyczny
- działa na tonicznie aktywowane pozasynaptyczne rec. Gaba zlokalizowane w OUN(mają inną budowę niż tradycyjne rec. zamiast podj. delta jest podj. sigma,nie działają na nie benzodiazepiny, ale działa np tauryna)
-
leki działające wybiórczo na podj. alfa 1 rec. GABA-przykłady
- zolpidem
- zaleplon
- zolpiklon
-
leki działające wybiórczo na podj. alfa 1 rec. GABA - właściwości, dz.n.
- nie są metabolizowane do aktywnych metabolitów = krótki czas działania, brak objawów sedacji następnego dnia(najkrótszy -> zaleplon, zalecany osobom które zasypiają prawidłowo, a budzą sie wciągu nocy)
- nie wpływają na fazy snu
- dz.n.: gorzki smak w ustach, bóle głowy, zmiany skórne, reakcje alergiczne, przy dłuższym stosowaniu toleracja i uzależnienie
-
pagoklon i ocynaplon
- agoniści rec. alfa2 i 3
- ankjolityki
-
agoniści rec. melatoninowych-przykłady
melatonina i ramelteon
-
agoniści rec. melatoninowych typu 1 i 2
- wywołują sen
- nie uzależniają
- nie powodują efektu z odbicia
-
agomelatyna
- agonista rec. melatoninowych i antagonista rec. 5-HT2c
- lek ułatwiający zasypianie i przede wszystkim antydepresant
-
faramkoterapia zab. lękowych
lęk uogólniony- krótkotrwale: buspiron/benzodiazep., przewlekle: antydepres.atak paniki- krótko: benzod. +antyd. przewlekle: antyd.fobia społeczna, trema - krótko: bemzod./b-bloker, przew: antyd.zesp. obsesyjno-kompluswyne - krótko i długo: SSRIzesp. stresu pourazowego - krótko: benzod., długo: antyd.
-
leki stosowane w terapii ataków paniki
alprazolamSSRI: fluoksetyna, paroksetyna, sertralinatrójpierścieniowe
|
|